Het Havenhuis van de Brits-Irakese architecte Zaha Hadid
VAN DE STAD ANTWERPEN
Met een prachtig Vlaams accent vertelt de twintigjarige Manon Lutjes over ’t Eilandje in Antwerpen. Zij doorkruist dit stadsdeel op weg van huis naar school en maakt de wonderlijke transformatie van het voormalige havengebied van dichtbij mee.
“Mijn vader vertelde me dat deze wijk vijftien jaar geleden oud en vervallen was. Er hing een onprettige sfeer. Ik fiets nu ongeveer vier jaar door dit stadsdeel en er is zoveel veranderd. Het is er open, anders en vrij. Je komt hier om inspiratie op te doen.” En met een kleine zucht: “Al is de rust op dit moment ver te zoeken, met alle werken die er gaande zijn.”
3.185 Antwerpse handjes op het MAS
Filip Smits is regisseur stadsprojecten bij de stad Antwerpen en stuurde de gebiedsontwikkeling van ’t Eilandje jarenlang aan. Hij beaamt dat er volop gebouwd wordt. Gelukkig zijn beiden het eens dat de rust op een aantal plekken al terugkeert. “Zoals bij het Museum aan de Stroom (MAS). Dit iconische gebouw met de handjes op de buitenmuur staat symbool voor de dialoog die we hebben gevoerd met de Antwerpenaren.” Manon: “En ’s avonds heb je vanaf het dak een betoverend uitzicht op alle lichtjes in de haven.”
“Met de opening van het MAS in 2011 is de ontwikkeling van ’t Eilandje in een stroomversnelling geraakt”, zegt Filip. Manon: “Het gebied rondom dit gebouw nodigt uit om te genieten. Je kijkt uit over het water, kunt er wandelen, fietsen, eten, samenkomen en het zou geweldig zijn als je in de zomer ook kon zwemmen in het Bonapartedok en Willemdok.” >>
’t Eilandje ligt aan de rechteroever van de Schelde in Antwerpen en heeft een oppervlakte van 200 hectare
en biedt ruimte aan 2.500 inwoners, 6.500 werkplekken en 200.000 m2 aan nieuwe commerciële en culturele voorzieningen.
Foto: het Willemdok, gezien van de MAS
Karakter van oudste havengebied maximaal behouden
Filip lacht en vertelt dat de dokken al wel gebruikt zijn voor een triatlon afgelopen zomer. Dan wijst hij naar het Felixpakhuis net iets voorbij het MAS. “Ben je daar al geweest? Dat is echt een mooi voorbeeld van hoe we met respect hebben gerestaureerd en een bepaalde ruwheid is behouden. Het is namelijk onze wens om het karakter van het oudste havengebied maximaal te respecteren.” Het Felixpakhuis is ook favoriet bij Manon. “Als je door de doorgang gaat, vergeet dan niet om naar boven te kijken”, tipt ze. Onderweg naar het Kattendijkdok passeren we terrassen, restaurants, woontorens en winkels met het Havenhuis als architectonische eyecatcher op het meest noordelijke punt. Altijd is er de nabijheid van het water. Filip vertelt over de visie van de stad Antwerpen op ’t Eilandje. “Het begint allemaal eind jaren ‘80 met Stad aan de Stroom, een bewonersgroep die nadacht over de revitalisering van oude havengebieden aan de stadsrand.
Manon Lutjes, Alexander Smeets en Filip Smits (van links naar rechts)
Mede omdat de haven het gebied nog niet had afgegeven, valt het doek voor die plannen. Eind jaren ‘90 is er een nieuwe poging ondernomen en werd René Daniëls met zijn bureau betrokken. (Het toenmalige Buro 5 heet nu CB5 en is onderdeel van Antea Group) Hij maakte het huidige Masterplan in 2002. Dat is nog steeds het kader waarbinnen de hele ontwikkeling van ‘t Eilandje wordt geregisseerd.” “De rode draad van het Masterplan is de mix van oude sentimenten en nieuwe initiatieven. Met het behoud van oude dokken, pakhuizen en havenkranen enerzijds en een nieuw programma dat refereert aan de levendigheid van weleer anderzijds”, zegt Filip. “De mix van oud en nieuw is ook heel mooi”, bevestigt Manon. “Al ogen sommige gebouwen erg groot en niet passend in het straatbeeld.” Filip licht toe: “Ik begrijp wat je zegt. We willen niet dat het te sjiek wordt, maar het moet wel veilig, toegankelijk en begaanbaar zijn voor alle doelgroepen. Er wordt nog zeker tien jaar gewerkt aan het weefsel van bebouwing op ‘t Eilandje. Daarom ben ik ervan overtuigd dat het meer en meer één geheel wordt.” >>
Het Masterplan ’t Eilandje is door CB5 in opdracht van de Stad Antwerpen en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen opgesteld. Alexander Smeets is directeur van CB5: “Het Masterplan schetst een beeld van het nieuwe stadsdeel ‘t Eilandje. De totaalkaart is geen blauwdruk zodat er op basis van voortschrijdend inzicht nieuwe accenten gelegd kunnen worden. Het Masterplan geeft wel de randvoorwaarden die een dynamische, toekomstige ontwikkeling mogelijk maken. Het water speelt hierbij een prominente rol. De dokken zijn de belangrijkste sfeerbepalende elementen en een blijvende verwijzing naar de historie van het gebied.”
De band tussen de stad en het water
Manon vindt de sfeer op ’t Eilandje aangenaam. “Het is er niet donker en grijs. Er is ruimte voor nieuwe initiatieven zoals de graffitigroep die verhalen vertelt met uitgesproken én subtiele kunstwerken. Nu de Kaaien geen kale parkeerplaatsen meer zijn (parkeren is ondergronds gebracht) worden er veel feestjes georganiseerd. In de zomer is er een buitencafé met strand aan het water.” ’t Eilandje is heel goed bereikbaar met de tram, bus of auto. Er zijn veel wandel- en fietspaden en de bijzondere Parkbrug verbindt ’t Eilandje met Park Spoor Noord waar het goed toeven is bij mooi weer. Filip: “We streven naar een levendige woonstad met voldoende groen. Heb je het Droogdokkenpark ook al bezocht?” vraagt hij aan Manon. “Dat is een nieuw park aan de kant van de Schelde. Van daaruit kun je de zonsondergang zien in de haven.” <<
Met een prachtig Vlaams accent vertelt de twintigjarige Manon Lutjes over ’t Eilandje in Antwerpen. Zij doorkruist dit stadsdeel op weg van huis naar school en maakt de wonderlijke transformatie van het voormalige havengebied van dichtbij mee.
“Mijn vader vertelde me dat deze wijk vijftien jaar geleden oud en vervallen was. Er hing een onprettige sfeer. Ik fiets nu ongeveer vier jaar door dit stadsdeel en er is zoveel veranderd. Het is er open, anders en vrij. Je komt hier om inspiratie op te doen.” En met een kleine zucht: “Al is de rust op dit moment ver te zoeken, met alle werken die er gaande zijn.”
3.185 Antwerpse handjes op het MAS
Filip Smits is regisseur stadsprojecten bij de stad Antwerpen en stuurde de gebiedsontwikkeling van ’t Eilandje jarenlang aan. Hij beaamt dat er volop gebouwd wordt. Gelukkig zijn beiden het eens dat de rust op een aantal plekken al terugkeert. “Zoals bij het Museum aan de Stroom (MAS). Dit iconische gebouw met de handjes op de buitenmuur staat symbool voor de dialoog die we hebben gevoerd met de Antwerpenaren.” Manon: “En ’s avonds heb je vanaf het dak een betoverend uitzicht op alle lichtjes in de haven.”
“Met de opening van het MAS in 2011 is de ontwikkeling van ’t Eilandje in een stroomversnelling geraakt”, zegt Filip. Manon: “Het gebied rondom dit gebouw nodigt uit om te genieten. Je kijkt uit over het water, kunt er wandelen, fietsen, eten, samenkomen en het zou geweldig zijn als je in de zomer ook kon zwemmen in het Bonapartedok en Willemdok.” >>
VAN DE STAD ANTWERPEN
’t Eilandje ligt aan de rechteroever van de Schelde in Antwerpen en heeft een oppervlakte van 200 hectare en biedt ruimte aan 2.500 inwoners, 6.500 werkplekken en 200.000 m2 aan nieuwe commerciële en culturele voorzieningen.
Karakter van oudste havengebied maximaal behouden
Filip lacht en vertelt dat de dokken al wel gebruikt zijn voor een triatlon afgelopen zomer. Dan wijst hij naar het Felixpakhuis net iets voorbij het MAS. “Ben je daar al geweest? Dat is echt een mooi voorbeeld van hoe we met respect hebben gerestaureerd en een bepaalde ruwheid is behouden. Het is namelijk onze wens om het karakter van het oudste havengebied maximaal te respecteren.” Het Felixpakhuis is ook favoriet bij Manon. “Als je door de doorgang gaat, vergeet dan niet om naar boven te kijken”, tipt ze. Onderweg naar het Kattendijkdok passeren we terrassen, restaurants, woontorens en winkels met het Havenhuis als architectonische eyecatcher op het meest noordelijke punt. Altijd is er de nabijheid van het water. Filip vertelt over de visie van de stad Antwerpen op ’t Eilandje. “Het begint allemaal eind jaren ‘80 met Stad aan de Stroom, een bewonersgroep die nadacht over de revitalisering van oude havengebieden aan de stadsrand.
Manon Lutjens, Alexander Smeets (CB5) en Filip Smits (Stad Antwerpen) met op de achtergrond de Montevideowijk
Het Masterplan ’t Eilandje is door CB5 in opdracht van de Stad Antwerpen en het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen opgesteld. Alexander Smeets is directeur van CB5: “Het Masterplan schetst een beeld van het nieuwe stadsdeel ‘t Eilandje. De totaalkaart is geen blauwdruk zodat er op basis van voortschrijdend inzicht nieuwe accenten gelegd kunnen worden. Het Masterplan geeft wel de randvoorwaarden die een dynamische, toekomstige ontwikkeling mogelijk maken. Het water speelt hierbij een prominente rol. De dokken zijn de belangrijkste sfeerbepalende elementen en een blijvende verwijzing naar de historie van het gebied.”
De band tussen de stad en het water
Manon vindt de sfeer op ’t Eilandje aangenaam. “Het is er niet donker en grijs. Er is ruimte voor nieuwe initiatieven zoals de graffitigroep die verhalen vertelt met uitgesproken én subtiele kunstwerken. Nu de Kaaien geen kale parkeerplaatsen meer zijn (parkeren is ondergronds gebracht) worden er veel feestjes georganiseerd. In de zomer is er een buitencafé met strand aan het water.”
’t Eilandje is heel goed bereikbaar met de tram, bus of auto. Er zijn veel wandel- en fietspaden en de bijzondere Parkbrug verbindt ’t Eilandje met Park Spoor Noord waar het goed toeven is bij mooi weer. Filip: “We streven naar een levendige woonstad met voldoende groen. Heb je het Droogdokkenpark ook al bezocht?” vraagt hij aan Manon. “Dat is een nieuw park aan de kant van de Schelde. Van daaruit kun je de zonsondergang zien in de haven.” <<