In de Zwolse wijk Stadshagen verzamelen vijftig bewoners al enige tijd informatie over hun omgeving. Met sensoren op en rond hun woning meten zij zaken als windrichting, luchtkwaliteit en neerslag. Informatie die de betrokkenheid en het klimaatbewustzijn in de wijk vergroot. Sinds kort is het arsenaal aan sensoren uitgebreid met de HabiSense-kastjes van Antea Group.
HabiSense meet onder meer fijnstof, stikstof, temperatuur en luchtvochtigheid. In de bijbehorende HabiSense app kunnen de gebruikers de actuele meetwaarden volgen en bovendien aangeven hoe zij zich voelen. Op deze manier legt HabiSense verbanden tussen gezondheidsbeleving en de meetwaardes buiten. Informatie die gebruikt kan worden om de kwaliteit van de lokale leefomgeving te monitoren, te voorspellen én te verbeteren.
Sinds eind jaren negentig breidt Zwolle met Stadshagen naar het westen uit. Een wijk waarin ruim 23 duizend mensen wonen. “Een fijne plek om te wonen,” vindt inwoner Eric Vellinga. “Ruim opgezet, dichtbij de stad, maar ook het buitengebied binnen handbereik.”
We hebben met Eric afgesproken in de Stadshoeve, een groene ontmoetingsplek in het hart van Stadshagen. Ook Marcel Broekhaar (Programmamanager Slimme Samenleving bij de gemeente Zwolle) en Ryan Hoekman (Coördinator Zwolle17GlobalGoals) schuiven aan.
Rotonde aan de Stadshagenallee in de wijk Stadshagen in Zwolle
Klimaatzorgen
Het tweejaarlijkse Buurt-voor-Buurt-Onderzoek dat de gemeente uitvoert, onderschrijft het gevoel van Eric: 95% van de wijkbewoners woont met tevredenheid in Stadshagen. Desondanks delen de ‘Stadshagenaren’ één zorg: de gevolgen van veranderend klimaat. Marcel: “Stadshagen is gebouwd in het laagst gelegen deel van Zwolle. Bewoners ervaren hierdoor geregeld natte voeten. Tuintjes die overstromen en water op de wegen. Klimaatverandering komt hier echt dichtbij.” Ryan: “Klimaat is een onderwerp dat we graag bij bewoners aan de keukentafel willen brengen. Voor veel mensen is dit een ver-van-mijn-bed-show. Op landelijk niveau hebben we het over het verhogen van dijken en CO2-reductie. Mensen beseffen niet dat je al in je eigen achtertuin verschil kunt maken. De grote vraag is hoe je mensen bij dit thema betrekt.”
Het idee dat nieuwe technologie hierbij kan helpen, ontstond tijdens de jaarwisseling van 2017. Marcel: “Ik kreeg via Ryan een luchtkwaliteitssensor van het RIVM. Hiermee kon ik het effect van vuurwerk op de luchtkwaliteit meten. Het allereerste wat ik deed nadat ik iedereen een gelukkig nieuwjaar had gewenst? De app openen om te zien welke waardes de sensor had gemeten en wat het effect was op mijn straat, mijn woning.”
Sensoring voor meer betrokkenheid
Ryan: “Nog geen week later stond Marcel bij mij aan het bureau: Ryan, hier moeten we iets mee.” Marcel: “Sensortechnologie inzetten om bewoners te laten meten in hun wijk. Om vervolgens die data open te stellen, zodat mensen kunnen ontdekken wat er in hun wijk gebeurt. We vergaren hiermee niet alleen waardevolle data, maar we maken mensen ook betrokken bij wat er gebeurt in hun wijk.”
Marcel Broekhaar, Eric Vellinga en Ryan Hoekman (van links naar rechts) op de Twistvliettoren (foto: november 2019)
Over HabiSense
Met HabiSense zet Antea Group in op de ontwikkeling van slimme en gezonde steden. HabiSense is een meetkastje dat je aan lantaarnpalen kunt hangen, maar ook aan je garagedeur of in de tuin. De kastjes meten onder meer fijnstof, stikstof, temperatuur en luchtvochtigheid. Bij HabiSense hoort ook een app. Deze geeft inzicht in de actuele meetwaarden. Daarnaast kunnen gebruikers in de app aangeven hoe zij zich voelen. Op deze manier legt HabiSense verbanden tussen gezondheidsbeleving en de meetwaardes buiten. Informatie die gebruikt kan worden om de kwaliteit van de lokale leefomgeving te monitoren, te voorspellen én te verbeteren.
foto: Eric Vellinga met het HabiSense-kastje in zijn achtertuin.
Het KNMI stelde vijftig weerstations ter beschikking en het RIVM vijftig luchtkwaliteitssensoren. Antea Group voegde in een later stadium in en stelde meerdere HabiSense-kastjes ter beschikking. Marcel: “Na een eerste bijeenkomst hadden we meer vrijwilligers dan sensoren.” Een vliegende start, die overigens legio nieuwe vragen opleverde. Ryan: “Hoe zorg je dat sensoren goed worden geïnstalleerd en hoe laat je mensen met data werken? Gaandeweg hebben we diverse onderwijsinstellingen en bedrijven bij dit project betrokken. Ook dat past in ons concept: we doen het samen.”
Smart Zwolle Hub: zelf met data aan de slag
Inmiddels wordt er volop gemeten in Stadshagen: luchtkwaliteit, neerslag, verdamping, hitte en wind. Al deze data wordt verzameld en opengesteld in de Smart Zwolle Hub. Vellinga: “Ik meet met een HabiSense-kastje. Razend interessant om het onzichtbare zichtbaar te maken.” Hij laat de HabiSense-app zien: “Stikstof, temperatuur, fijnstof, geluid: ik houd alles in de gaten. Ook om de meetresultaten van anderen te zien. Zo meet een kastje verderop in de wijk steevast hogere waarden van bepaalde stoffen. Daar wil je dan toch meer over weten…”
Al deze data verschaft de gemeente op wijkniveau inzicht over luchtkwaliteit, neerslag en temperatuur. Maar belangrijk is dat bewoners vooral zelf aan de slag gaan met die data. In de Smart Zwolle Hub kan iedere Zwollenaar meetdata inzien en combineren met andere datasets: van hoogtekaarten, groenplannen tot openbare voorzieningen. Marcel: “We organiseren Hub-bijeenkomsten waar deelnemers leren hoe ze aan de hand van data hun wijk kunnen ontdekken, maar ook tot initiatieven komen.”
Dit werkt inspirerend. Marcel: “Zo ontwikkelt een groep bewoners op eigen initiatief een natte-voetensensor. Hiermee willen ze wateroverlast in de wijk in kaart brengen. Welke locaties zijn natter dan andere; hoe lang blijft water staan in een tuin; wat is het effect van meer groen in je tuin? Eigenlijk is hiermee een belangrijke doelstelling van SensHagen al behaald: nieuwe technologie inzetten om mensen in actie te brengen.”
Uitzicht op de wijk Stadshagen vanaf de Twistvliettoren
Over Senshagen
In het SensHagen-project doet de gemeente Zwolle (samen met partners als ESRI-Nederland, RIVM, KNMI, Windesheim, Saxion en de Radboud Universiteit) ervaring op met inwoners die zelf luchtkwaliteit, neerslag, luchtvochtigheid, temperatuur en windrichting meten. Vijftig bewoners meten, de volledige community bestaat uit 150 bewoners. Het project gaat verder dan het inwinnen en toepassen van data. Ryan: “We ontwikkelen ook lesmodules voor basisonderwijs: over sensoring en klimaat. We krijgen geregeld terug dat kinderen dankzij die lessen thuis kritische vragen stellen of hun ouders instrueren hoe ze wateroverlast in hun achtertuin kunnen meten. En dat is exact waar verandering begint.”
foto: Cleynderstraat Zwolle waar de Habisense kastjes actief zijn.
In de Zwolse wijk Stadshagen verzamelen vijftig bewoners al enige tijd informatie over hun omgeving. Met sensoren op en rond hun woning meten zij zaken als windrichting, luchtkwaliteit en neerslag. Informatie die de betrokkenheid en het klimaatbewustzijn in de wijk vergroot. Sinds kort is het arsenaal aan sensoren uitgebreid met de HabiSense-kastjes van Antea Group.
HabiSense meet onder meer fijnstof, stikstof, temperatuur en luchtvochtigheid. In de bijbehorende HabiSense app kunnen de gebruikers de actuele meetwaarden volgen en bovendien aangeven hoe zij zich voelen. Op deze manier legt HabiSense verbanden tussen gezondheidsbeleving en de meetwaardes buiten. Informatie die gebruikt kan worden om de kwaliteit van de lokale leefomgeving te monitoren, te voorspellen én te verbeteren.
Sinds eind jaren negentig breidt Zwolle met Stadshagen naar het westen uit. Een wijk waarin ruim 23 duizend mensen wonen. “Een fijne plek om te wonen,” vindt inwoner Eric Vellinga. “Ruim opgezet, dichtbij de stad, maar ook het buitengebied binnen handbereik.”
We hebben met Eric afgesproken in de Stadshoeve, een groene ontmoetingsplek in het hart van Stadshagen. Ook Marcel Broekhaar (Programmamanager Slimme Samenleving bij de gemeente Zwolle) en Ryan Hoekman (Coördinator Zwolle17GlobalGoals) schuiven aan.
Klimaatzorgen
Het tweejaarlijkse Buurt-voor-Buurt-Onderzoek dat de gemeente uitvoert, onderschrijft het gevoel van Eric: 95% van de wijkbewoners woont met tevredenheid in Stadshagen. Desondanks delen de ‘Stadshagenaren’ één zorg: de gevolgen van veranderend klimaat. Marcel: “Stadshagen is gebouwd in het laagst gelegen deel van Zwolle. Bewoners ervaren hierdoor geregeld natte voeten. Tuintjes die overstromen en water op de wegen. Klimaatverandering komt hier echt dichtbij.” Ryan: “Klimaat is een onderwerp dat we graag bij bewoners aan de keukentafel willen brengen. Voor veel mensen is dit een ver-van-mijn-bed-show. Op landelijk niveau hebben we het over het verhogen van dijken en CO2-reductie. Mensen beseffen niet dat je al in je eigen achtertuin verschil kunt maken. De grote vraag is hoe je mensen bij dit thema betrekt.”
Het idee dat nieuwe technologie hierbij kan helpen, ontstond tijdens de jaarwisseling van 2017. Marcel: “Ik kreeg via Ryan een luchtkwaliteitssensor van het RIVM. Hiermee kon ik het effect van vuurwerk op de luchtkwaliteit meten. Het allereerste wat ik deed nadat ik iedereen een gelukkig nieuwjaar had gewenst? De app openen om te zien welke waardes de sensor had gemeten en wat het effect was op mijn straat, mijn woning.”
Sensoring voor meer betrokkenheid
Ryan: “Nog geen week later stond Marcel bij mij aan het bureau: Ryan, hier moeten we iets mee.” Marcel: “Sensortechnologie inzetten om bewoners te laten meten in hun wijk. Om vervolgens die data open te stellen, zodat mensen kunnen ontdekken wat er in hun wijk gebeurt. We vergaren hiermee niet alleen waardevolle data, maar we maken mensen ook betrokken bij wat er gebeurt in hun wijk.”
Marcel Broekhaar, Eric Vellinga en Ryan Hoekman (van links naar rechts) op de Twistvliettoren (foto: november 2019)
Over HabiSense
Met HabiSense zet Antea Group in op de ontwikkeling van slimme en gezonde steden. HabiSense is een meetkastje dat je aan lantaarnpalen kunt hangen, maar ook aan je garagedeur of in de tuin. De kastjes meten onder meer fijnstof, stikstof, temperatuur en luchtvochtigheid. Bij HabiSense hoort ook een app. Deze geeft inzicht in de actuele meetwaarden. Daarnaast kunnen gebruikers in de app aangeven hoe zij zich voelen. Op deze manier legt HabiSense verbanden tussen gezondheidsbeleving en de meetwaardes buiten. Informatie die gebruikt kan worden om de kwaliteit van de lokale leefomgeving te monitoren, te voorspellen én te verbeteren.
foto: Eric Vellinga met het HabiSense-kastje in zijn achtertuin.
Over 4DR Studios
4DR Studios is onderdeel van Chronosphere, een R&D-programma omtrent volumetric video capturing, georganiseerd door de Effenaar Smart Venue.
Het KNMI stelde vijftig weerstations ter beschikking en het RIVM vijftig luchtkwaliteitssensoren. Antea Group voegde in een later stadium in en stelde meerdere HabiSense-kastjes ter beschikking. Marcel: “Na een eerste bijeenkomst hadden we meer vrijwilligers dan sensoren.” Een vliegende start, die overigens legio nieuwe vragen opleverde. Ryan: “Hoe zorg je dat sensoren goed worden geïnstalleerd en hoe laat je mensen met data werken? Gaandeweg hebben we diverse onderwijsinstellingen en bedrijven bij dit project betrokken. Ook dat past in ons concept: we doen het samen.”
Smart Zwolle Hub: zelf met data aan de slag
Inmiddels wordt er volop gemeten in Stadshagen: luchtkwaliteit, neerslag, verdamping, hitte en wind. Al deze data wordt verzameld en opengesteld in de Smart Zwolle Hub. Vellinga: “Ik meet met een HabiSense-kastje. Razend interessant om het onzichtbare zichtbaar te maken.” Hij laat de HabiSense-app zien: “Stikstof, temperatuur, fijnstof, geluid: ik houd alles in de gaten. Ook om de meetresultaten van anderen te zien. Zo meet een kastje verderop in de wijk steevast hogere waarden van bepaalde stoffen. Daar wil je dan toch meer over weten…”
Al deze data verschaft de gemeente op wijkniveau inzicht over luchtkwaliteit, neerslag en temperatuur. Maar belangrijk is dat bewoners vooral zelf aan de slag gaan met die data. In de Smart Zwolle Hub kan iedere Zwollenaar meetdata inzien en combineren met andere datasets: van hoogtekaarten, groenplannen tot openbare voorzieningen. Marcel: “We organiseren Hub-bijeenkomsten waar deelnemers leren hoe ze aan de hand van data hun wijk kunnen ontdekken, maar ook tot initiatieven komen.”
Dit werkt inspirerend. Marcel: “Zo ontwikkelt een groep bewoners op eigen initiatief een natte-voetensensor. Hiermee willen ze wateroverlast in de wijk in kaart brengen. Welke locaties zijn natter dan andere; hoe lang blijft water staan in een tuin; wat is het effect van meer groen in je tuin? Eigenlijk is hiermee een belangrijke doelstelling van SensHagen al behaald: nieuwe technologie inzetten om mensen in actie te brengen.”
Uitzicht op de wijk Stadshagen vanaf de Twistvliettoren
Over Senshagen
In het SensHagen-project doet de gemeente Zwolle (samen met partners als ESRI-Nederland, RIVM, KNMI, Windesheim, Saxion en de Radboud Universiteit) ervaring op met inwoners die zelf luchtkwaliteit, neerslag, luchtvochtigheid, temperatuur en windrichting meten. Vijftig bewoners meten, de volledige community bestaat uit 150 bewoners. Het project gaat verder dan het inwinnen en toepassen van data. Ryan: “We ontwikkelen ook lesmodules voor basisonderwijs: over sensoring en klimaat. We krijgen geregeld terug dat kinderen dankzij die lessen thuis kritische vragen stellen of hun ouders instrueren hoe ze wateroverlast in hun achtertuin kunnen meten. En dat is exact waar verandering begint.”
foto: Cleynderstraat Zwolle waar de Habisense kastjes actief zijn.
Over 4DR Studios
4DR Studios is onderdeel van Chronosphere, een R&D-programma omtrent volumetric video capturing, georganiseerd door de Effenaar Smart Venue.
